Bert van Santen

1958, Leerdam

Culturele Antropologie, universiteit Utrecht, kandidaatsexamen

Als beeldend kunstenaar: autodidact

Lid van ST Lucas (Amsterdam) 1998-2004

Uitgever van kunstmap K 

Oprichter Barbares d'Esprit

 

Vertegenwoordiging van Bert van Santen 

 

Galerie Sous Terre

​

Artzaanstad

​

Selectie van exposities:

​

2019:

Solo-expositie Bdb,SAF,Satonini

Deelnemer ZomerExpo de Fundatie Zwolle

Solo-expositie Les Fleur d'espoir,Fam,Aalsmeer

​

2018:

Kunstrai Solo-stand met Barbares d'Esprit

Solo-expositie 'Ik laat alle bloemen bloeien', Zinder, Tiel

Groepstentoonstelling 'Arcadië', Curator Piet Augestijn, Stadhuis Gorinchem

​

2017:

Presentatie Les Barbares d'Esprit, Alphen aan de Maas

Sous-Terre, Aalsmeer

ArtZaanstad

Uitgave kunstmap K 5 en K 6. 

Galerie de Compagnie, Dordrecht, Grieks-Nederlandse groepsexpositie met Danae Stratou, Ad Arma, Apostolis Zolotakis, Hans Giesen en Kelly

​

2016:

Galerie de Compagnie, Dordrecht, Grieks-Nederlandse groepsexpositie met Danae Stratou, Ad Arma, Apostolis Zolotakis, Hans Giesen en Kelly
Premiere Film "Fleurs du Mal, Bert van Santen a Dutch painter" van Julian Weigand

Galerie T, solo-expositie, Middelburg

Gallery 9, Amsterdam

Expositie Stroomhuis, Neerijnen

Publicatie boek 'Eros'

Eros-avond, Van Santen, Tiel

Orange Water Art Festival, Athene, Patra, Santorini, Kreta, Paros, Korinthe,Griekenland

​

2015:

Arty Tiel, diverse locaties waaronder Van Santen, Tiel

Armando-avond, Van Santen, Tiel

Gallery 9, Amserdam

Orange Water Art Festival, Heraklion, Griekenland

- The Loft, Athene
- Municipal Gallery, Heraklion, Kreta
- St. Athanasios Naousa, Paros
- Nederlands Instituut, Athene

Opening eigen museum in Tiel

Tactiel

De werkplek verschillende exposities

​

2014:

Gallery 9 Amsterdam 25 jaar

RAW art fair Rotterdam ( Gallery 9 )

Art Breda ( Gallery 9 )

Kunst RAI Amsterdam ( Gallery 9 )

Contempory Art Meeting Point ( CAMP ) ground zero Athene Griekenland

Nederlands instituut Familiar – Unfamiliar Athene Griekenland

Het Klooster Tiel

De werkplek verschillende exposities

​

2013:

Gorcums museum tentoonstelling Black and White ( Cat. )

Reculture ( Cat. ) Patra Griekenland

Chania Art Kreta Griekenland

Kunst RAI Amsterdam ( Gallery 9 )

De werkplek verschillende exposities

​

2012:

Lek Art Culemborg

Gallery Kobalt Culemborg

Museum van Lien Fijnaart

De werkplek verschillende exposities

Selectie overige exposities:

Galerie Molenaars, Breda

Museum Elisabeth Weeshuis, Culemborg

Gemeente Museum Elburg

De Zaaier, Amsterdam

Reinart Gallery, Oss

De Compagnie, Dordrecht

Huize Dennebroek, Lunteren

Stadsgalerie, Gouda

Catharina Museumtuin, Gouda

Het Klooster, Tiel

CBKG Tiel

Loods 6 KNSM, Amsterdam

Marialust, Apeldoorn

Galerie-museum van Lien, Fijnaart

Het Reghthuys, Nieuwkoop

Rotterdam, Delft, Joure, Buren, Amersfoort

Gorcums Museum voor Moderne Kunst

​

​

​

​

Het werk van Bert van Santen omvat meerdere disciplines o.a. schilderijen in olie en mixed media: sculpturen, assemblages, werk op papier, gemengde technieken en boeken in gemengde technieken.

 

Citaat recensie Wim van der Beek:

“Van Santen houdt van grillige en ongebruikelijke combinaties. Botten, ijzer, geweien, wattenstaafjes, steensoorten, schelpen, geprepareerde insecten, vogelveren, een hamer en plastic slangetjes worden met elkaar verbonden in composities en arrangementen met arte povera-achtige trekjes.

De kunstenaar laat de dingen opgaan in een nieuwe eenheid. Het samengestelde beeld verraadt zijn maatschappelijke engagement en persoonlijke betrokkenheid bij de onderwerpen die hij behandelt en in authentieke beelden vangt.”

 

In 1990 is hij voorzichtig en op experimentele basis begonnen met het vervaardigen van kunstenaarsboeken. Vanaf 2000 is dat een belangrijk onderdeel van zijn werk geworden. Hij maakte er inmiddels ruim 75. Elk boek is uniek, zowel wat betreft gebruikte materialen als wat betreft vorm en thematiek. De afmetingen variëren van 10 x15 cmtot 80 x100 cm. Sommige boeken omvatten 8, andere meer dan 80 pagina’s.

 

De boeken vormen een fundamenteel onderzoek naar thema’s die van Santen ook in andere disciplines hanteert, zoals mythologie, filosofie en antropologie. De gebruikte materialen zijn o.a. lood, koper, zand, as, foto’s, olie- en acrylemulsies en gedroogde natuurlijke materialen.

 

In 2010 en 2011 heeft Bert van Santen een serie kleine landschappen gemaakt, in een installatie van 100 stuks in het museum van Gorinchem te zien.

​

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

​

 

Jack van Mildert 

kunstenaar en tentoonstellingsmaker over Bert van Santen

In opdracht van de Kunstuitleen

 

De recente werken van kunstenaar Bert van Santen (Leerdam, 1958) dragen de naam 'Panta rhei' oftewel 'alles stroomt' naar de uitspraak van de Griekse filosoof Heraclitus. Alles is voortdurend in beweging en onderhevig aan verandering.

Het is mooi gekozen want ook het werk van Bert van Santen blijft zich transformeren. De ontwikkeling in zijn werk ziet hij als een reis, een groot avontuur en als hij een zijpad helemaal heeft uitgelopen, werpt hij de verschijningsvormen weer van zich af om zonder ballast het hoofdpad weer te betreden.

Was zijn eerder schilderwerk vaak pasteus van opzet, in zijn Panta hei-serie is de verf zover verdund dat het over het papier lijkt te lopen. De werken lijken uit zijn penseel te stromen en vloeien uit in wonderlijke patronen voor ze zich vasthechten aan het papier. Zijn werk gaat gepaard met studie. Hij bijt zich vast in een thematiek, leest en bekijkt alles wat er over te vinden is. Hij is een onderzoeker pur sang, het is ook niet vreemd dat er een studie antropologie aan zijn kunstenaarschap voorafging.

Het komt ook voor dat hij periodes geen kwast aanraakt. Dan weet hij niet waar hij moet beginnen, alsof de noodzaak ontbreekt maar dan opeens wordt het proces weer vlotgetrokken en komen er weer beelden vrij, die naar buiten moeten, die moeten worden vastgelegd op en toevertrouwd aan het papier. Het is de onstuimige kracht van de creativiteit. Het komt op zoals het smeltwater en de lenteregens die de rivier buiten haar oevers doet treden en de uiterwaarden overspoeld. Zo ontstaan er schilderijen, collages, boeken of installaties. Als hij eenmaal aan het werk is, dan is hij gul en ontstaat een overvloed aan werken.

In zijn atelier ligt de vloer bezaaid met zijn werken, gestolde momenten van zijn onderzoek. Hij bekijkt ze, keurt ze, poetst weg en vult weer aan tot hij er tevreden het predicaat exposeerbaar aan meegeeft of het gepassioneerd en resoluut verscheurt.

Maar er is nog iets in zijn werk dat zich verhoudt tot het werk van de Griekse filosoof, want naast de continue veranderingen spreekt Heraclitus over de leer van de eenheid der tegendelen. Tegenovergestelde spanningen die met elkaar in balans zijn. Je vindt het ook terug in het werk van Van Santen. Wie kijkt herkent wellicht structuren van ijskristallen en uitvergrote moleculen maar met het zelfde gemak dringt zich het beeld op van het uitdijende universum. Hier ligt een paradoxale eenheid aan ten grondslag. Alfa en Omega, yin en yang, de microcosmos die zich spiegelt in de macrokosmos en vise versa. Zo vindt hij balans.

"Men kan niet tweemaal in dezelfde rivier stappen, want het is steeds weer vers water dat u tegemoet stroomt ", zegt Heralitus zo ook Bert van Santen; hij maakt niet tweemaal hetzelfde werk, want iedere keer neemt hij ons mee in zijn avontuur van zijn inspiratie!

 

 

 

 

 

 

 

Marrian Enserink

Levenskunst, Kunstenaars binnenstebuiten, 2012, blz. 16 en 17

 

Levenslange zoektocht naar verhoudingen met eerder gemaakte kunst

Boeken als laboratorium

 

Bert van Santen (1958) begon te schilderen toen hij 25 was. Hoewel hij de studie culturele antropologie deed, voelde hij zich meer kunstenaar dan wetenschapper. Eerst maakte hij vooral lyrisch abstracte kunst; later ging hij op zijn schilderijen allerlei natuurlijke materialen gebruiken, van gedroogde bloemen en hertengeweien tot koeienschedels. Over één schilderij heeft hij extreem lang gedaan, het is uiteindelijk helemaal wit geworden. Voor hem bepaalde dat schilderij de overgang naar een nieuwe serie kleurige olieverfschilderijen. Tussendoor maakte hij zo'n honderd 'kunstenaarsboeken', elk in een oplage van één.

 

'Kunst moet een zelfstandige waarde hebben. Natuurlijk is er een emotionele, persoonlijke kant, maar als dat het enige is, dan wordt het therapie voor de kunstenaar. Een belangrijke drijfveer voor mij is te onderzoeken wat de relatie is van mijn schilderijen tot eerder gemaakte kunst. Daardoor gaat mijn werk ook meer voor me betekenen. Niet dat ik mezelf probeer te vergelijken met de grote meesters, maar ik zoek wel voortdurend naar de wijze waarop ik me verhoud tot hen, en tot andere schilders.

Al sinds mijn 25ste maak ik kunstenaarsboeken, dat doe ik tussen mijn ander beeldend werk door. Het zijn zelfstandige boeken over thema's die in mijn kop zitten. Vaak hebben ze raakvlakken met filosofie of antropologie. Altijd ligt er wel een lijstje met onderwerpen klaar die ik graag nog eens wil uitdiepen. Als ik een boek maak, verzin ik eerst een concept dan bepaal ik het formaat en het aantal pagina's en vervolgens naai, niet of lijm ik het in elkaar. Die structuur heb ik nodig, anders heb ik de neiging om maar door te gaan. Zo'n hondert boeken heb ik nu gemaakt, een waanzinnige puist werk, want het zijn allemaal unieke exemplaren en met sommige ben ik maanden bezig.

M'n laatste boek heet Casa Filosofica. Het is een groot boek van karton, waar ik beits overheen heb gegooid en in ben gaan krassen. De krassen zijn donkerder geworden, waardoor er een mooie grafische structuur is ontstaan. Bij elke cirkel staat de naam van een filosoof. Ik heb veel nagedacht over hun theorieën, maar ze uiteindelijk allemaal een gelijkwaardig pleke in het boek gegeven; ik geloof niet zo in één waarheid. 

"Alles is relatief, niets moet bevestigd of ontked worden", staat er groot voorin. Voor mij is dit boek de verbeelding van hun denkwerelden.

Bij het boek horen schilderijen waarop ik met gebrand plexiglas hetzelfde effect heb bereikt als met de cirkels in het boek. Een heel delicaat proces om plexiglas met een brander te bewerken, want dat spul gaat echt in de fik. Je moet heel geconcentreerd werken en op tijd stoppen, anders brandt de plaat helemaal op. Ik heb lang geoefend om te bereiken wat ik wilde bereiken. Dat uitproberen vind ik leuk.

Als een boek af is, leg ik het gewoon op mijn zoldertje bij de andere boeken; vrijwel niemand anders ziet het. Het geeft me voldoening dat ik het thema heb uitgediept, maar ik kijk er bijna nooit meer naar. Het boek over rottend materiaal dat ik in 2003 heb gemaakt, pak ik nog wel eens, want dat verandert continu. De materialen zijn er geseald in opgenomen, dus die rotten gewoon lekker verder. Als je roomboter vijf jaar lang in plasic verpakt, dan gebeurt er wel wat. Er zit ook rookvlees in, en aardappel, camembert en citroen. In mijn boeken werk ik ook vaak technieken en kleurvarianten uit. Het is een soort laboratorium voor ontdekkingen die me op nieuwe concepten voor schilderijen brengen.

Boeken maken, deden ze in de jaren '60 ook al. Vooral informele kunstenaars hielden zich ermee bezig. Qua formaat, kleur en opzet deden ze het alleen wat minder groots dan ik. Ik probeer de materialen echt op een andere manier te gebruiken en daar betekenis aan te geven. Dit soort werk maakt, denk ik, dat ik een 'kunstenaarskunstenaar' ben, niet direct commercieel interessant, maar wel iemand waar andere kunstenaars naar kijken, en dan doel ik vooral op mijn inhoudelijke en materiaaltechnische ontwikkelingen. Ik voel me soms een uitvinder; in mijn atelier gebeurt van alles.

Een van mijn grote voorbeelden is Anselm Kiefer die in 1980 ineens weer landschappen ging schilderen. Dat was in die tijd zeker niet in de mode. Kunstenaars die zorgen voor een ijkpunt vind ik ontzettend interessant om te volgen. Ik lees veel, ga vaak naar tentoonstellingen en discussieer soms met collega's. Dat heb ik nodig en brengt me verder. Als je alleen maar naar je eigen navel staart, dan denk je dat alles wat jij doet vreselijk goed is."

 

 

 

 

Wim van der Beek in de Stentor

Vindingrijke combinaties in ‘arme kunst’ van Bert van Santen

 

Hoe arm hij ook is, een kunstenaar hoeft nooit zonder materialen te zitten. Kan hij geen verf of klei betalen dan raapt hij gewoon zijn materialen van de straat. Door die gevonden voorwerpen te deformeren, te combineren of te assembleren, kan hij een nieuwe vorm en betekenis aan geven.

Wanneer dat zo vindingrijk en slagvaardig gedaan wordt dat de oorspronkelijke voorwerpen opgaan in een nieuwe context en niet langer nadrukkelijk refereren aan vroegere betekenisverbanden of gebruiksfuncties, dan is er sprake van beeldende kunst. Sinds de ready mades van Duchamp, de arte povera beweging en de materiekunst van Wim de Haan en Jaap Wagemaker furore hebben gemaakt, is de kunst van het combineren en assembleren volledig geaccepteerd en heeft ze een vaste plaats verworven in de kunstgeschiedenisboekjes. Dat het verwerken en bewerken van gevonden voorwerpen nog steeds een geliefde artistieke bezigheid is, bewijst beeldend kunstenaar Bert van Santen met zijn tentoonstelling van schilderijen, boeken en beelden in galerie Marialust.  Hoewel het voor de hand ligt te veronderstellen dat het om een tentoonstelling van volledig verschillende disciplines gaat, blijken de boeken, beelden en schilderijen in de praktijk dichter bij elkaar te liggen dan menigeen zal verwachten.

De kunstenaarsboeken zijn meer serieel van benadering en uiteraard meer verhalend van opzet; de objecten zijn weer sterker gebaseerd op de ruimtelijke werking en transformatie van gevonden voorwerpen. Toch is de beeldtaal zo consequent en zijn de zielsverhuizingen en metamorfoses van de voorwerpen zo consistent dat de verschillen tussen de genoemde disciplines grotendeels wegvallen.

Strukturen

In zijn schilderijen past Van Santen niet alleen collagetechnieken toe, hij mengt de verf ook met zand of mortel waardoor ruwe structuren ontstaan. In de vierdelige cyclus ‘Corrida’ zijn fotofragmenten van stierengevechten verwerkt.

De drippings suggereren sijpelend bloed en in het ruwe verfmengsel is met de achterkant van penseel of paletmes een speer gekerfd. In het schilderij ‘Flora’ zijn de ruwe zandkleurige verfvlakken onder meer gecombineerd met lood, een materiaal dat de kunstenaar graag en vaak gebruikt, zowel in tweedimensionale toepassingen (Spiraal) als in reliëfs (Horn of plenty) en objecten.

Van Santen houdt van grillige en ongebruikelijke combinaties.

Botten, ijzer, geweien, wattenstaafjes, steensoorten, schelpen, geprepareerde insecten, vogelveren, een hamer en plastic slangetjes worden et elkaar verbonden in composities en arrangementen met arte povera-achtige trekjes.

De kunstenaar laat de dingen opgaan in een nieuw eenheid. Het samengestelde beeld verraadt zijn maatschappelijke engagement en persoonlijke betrokkenheid bij de onderwerpen die hij bij de onderwerpen die hij behandelt en in authentieke beelden vangt.